OS SISTEMAS DE CONCERTO como o vasco e navarro respostan a una lóxica confederal. Ollo, digo confederal e non federal; e debe quedar claro que son cousas completamente distintas. No federal, os cidadáns séntense membros dunha comunidade política conxunta (digamos España) e outra de eido territorial máis limitado (por exemplo, Galicia). Os federalistas séntense galegos e españois de xeito simultáneo e non excluínte. O correlato institucional do anterior son gobernos fortes nos dous niveis, con competencias e autonomía tributaria; pero tamén fluxos redistributivos moi importantes entre territorios. Porque asúmese que a fraternidade e a solidariedade non pode rematar nas fronteiras da rexión; que madrileños ou valencianos son compatriotas e que os seus problemas son tamén os nosos problemas.
O que se fixo na construción do Estado das autonomías ata o momento foi avanzar por este camiño; matizo: non todo o que se fixo. País Vasco e Navarra non xogan nesta liga. As dúas comunidades autónomas non son solidarias con todos os demais. Grazas a sistema foral e as sucesivas renegociacións do cupo vasco e a achega navarra, conseguiron quedarse á marxe, a pesar de que polo seu nivel de renda deberan contribuír comparativamente tanto como madrileños ou cataláns. Viven nunha sorte de confederación co resto de España. Isto é inxusto e moitos levamos tempo avogando porque se corrixa. Outros defenden a súa extensión a outros territorios. Tamén en Galicia.
E neste punto hai que diferenciar dúas cousas: os sentimentos e a pasta. No que atinxe aos sentimentos, pouco que dicir. Eu entendo perfectamente que haxa galegos que non se senten españois, que ven a portugueses ou franceses tan perto ou máis que leoneses ou malagueños. E entendo tamén perfectamente que preferisen vivir nun Estado independente ou, de non poder ser, nun Estado confederado, cun sistema de concerto xeneralizado, onde fosen as autonomías as que tivesen todo o poder tributario e achegasen unha cota anual á administración central para financiar os gastos da comunidade de veciños, dende a defensa nacional ata as relacións exteriores, pasando polas vías de comunicación interrexionais. Todo o meu respecto a este punto de vista; aínda que recoñezo que persoalmente alégrome de que, segundo a enquisa preelectoral do CIS das eleccións galegas de 2024, só o 7% dos galegos non se senten españois; fronte a un 65.3% que se definen tan galegos como españois.
Onde a cousa debera ter menos recorrido é no asunto dos cartos. A realidade é que Galicia mellorou moito a súa posición relativa no que levamos de século, pero aínda non chegamos ao 90% da media española en capacidade fiscal per cápita. E sabemos que, pola orografía e o espallamento, os servizos e as infraestruturas son máis caras. O actual modelo de financiamento de réxime común nos sitúa de segundos no custe per cápita recoñecido, o que nos da perto dun 10% máis de recursos que a media por habitante. Por iso, os cálculos dispoñibles que simulan o que pasaría se o sistema foral fose xeneralizado en España apuntan a que perderíamos en torno ao 20% dos recursos. Aproximadamente, a Xunta perdería 1 de cada 5 euros que hoxe ten para ensino, sanidade, cultura ou mar. Outros perderían máis. Os estremeños, case a metade. Sería un país diferente ao que coñecemos.
Dito doutro xeito, sen usar números e porcentaxes. Imaxínense que dous amigos íntimos deciden convivir, achegando todo o que gañan á caixa común que financia o alugueiro, a comida, e gastos de todo tipo. Un deles ten un traballo mellor retribuído e, ademais, non padece das intolerancias alimentarias do seu amigo, que obrigan a mercar alimentos máis caros. ¿Que diría vostede se o que avoga por romper a sociedade fose o que gaña menos e necesita máis?
 e outra de eido territorial máis limitado (por exemplo, Galicia). Os federalistas séntense galegos e españois de xeito simultáneo){kind=link}